Τελικά ποιος φταίει στις πιστωτικές?

Η πιστωτική κάρτα είναι μια γνωστή λυπηρή ιστορία όπου έχει ταυτίσει το όνομα της με υπερβολικά υψηλά επιτόκια, με καθυστερήσεις στις πληρωμές, με πέναλντι και γενικότερα θεωρείται ως κάτι που προκαλεί πολλά προβλήματα και είναι υπεύθυνη για τον υπερκαταναλωτισμό στις μέρες μας. Αλήθεια όμως ποιος φταίει? Ποιος είναι υπεύθυνος που τελικά πάνω από το 60% χρωστάει σε πιστωτικές κάρτες ενώ το ποσοστό όσο πάει και αυξάνεται?

Οι κύριοι υπεύθυνοι ανάλογα με το τι πιστεύει ο καθένας είναι τρεις:

Οι καταναλωτές: Για να βγάλει κάποιος πιστωτική κάρτα αντικειμενικά πρέπει να το θέλει. Ό,τι διαφήμιση και να υποστεί , όσα τηλεφωνήματα και προσφορές κι αν του κάνουν η αλήθεια είναι ότι εκτός ακραίων περιπτώσεων, χρειάζεται η υπογραφή του για την έκδοση πιστωτικής κάρτας. Άρα περνάμε στο θέμα της ευθύνης. Αν μπορεί να προβλέψει τα έσοδα του σε αναλογία με τα έξοδα του τότε εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς αν τον παίρνει να εκδώσει κάρτα και να την χρησιμοποιήσει για αγορές.

Άρα το αν καταλήξει τελικά το 10%/30%/50%/70% του εισοδήματος του να πηγαίνει για την αποπληρωμή δόσεων πιστωτικών καρτών και αγορών που έχουν γίνει, είναι αποκλειστικά ευθύνη του ατόμου που δεν μπόρεσε να προβλέψει σωστά ή εθελοτυφλούσε στις οικονομικές του δυνατότητες.

Το κράτος: Το κοινωνικό κράτος εκτός του να εισπράττει φόρους και να κάνει έργα έχει και την υποχρέωση να προστατεύει τους πολίτες του. Πρέπει να θεσπίζει μέτρα και νόμους ώστε σε περίπτωση άγνοιας ή ατυχίας να εξασφαλίζεται η ευημερία στη χώρα και να αποτρέπει την εκμετάλλευση. Δεν είναι λίγες φορές άλλωστε που άνθρωποι έπεσαν στην ανάγκη για κάποια επιπλέον χρήματα και αργότερα βρέθηκαν να χρωστάνε διπλάσια ποσά σε υπερβολικούς τόκους και ρήτρες.

Όσοι συμφωνούν με αυτή την άποψη θεωρούν ότι ναι μεν οι πολίτες θα έπρεπε να αποφασίζουν μόνοι τους για το πως θα ελέγξουν τα οικονομικά τους, αλλά έχει και το κράτος μια υποχρέωση να τους βοηθήσει, αλλιώς καταργείται ο ρόλος του.

Οι τράπεζες: Τα πιστωτικά ιδρύματα που είναι υπεύθυνα για την έκδοση των καρτών πρέπει να ελέγχουν την πιστοληπτική ικανότητα του πελάτη τους και να μην προχωρούν σε έκδοση πιστωτικής κάρτας αν έχουν υπόννοια ότι αυτός δεν μπορεί να αποπληρώσει το δάνειο. Η εκμετάλλευση της άγνοιας ή της πραγματικής ανάγκης κάποιου -προσωπικά εκτός των δύο δεν θεωρώ άλλη περίπτωση ως "εκμετάλλευση"- θα έπρεπε να μην θεωρείται αυτονόητη από τις τράπεζες στο βωμό του εύκολου κέρδους.

Θα έπρεπε να φέρουν κοινωνική ευθύνη, που τόση φασαρία γίνεται για αυτή στα πανεπιστημιακά συγγράματα, και να παραβλέψουν το κέρδος προς όφελος της κοινωνίας. Εσωτερικοί κανονισμοί όπως ο περιορισμός της διαφήμισης, της προβολής της υπερκατανάλωσης, οι αυστηρότεροι έλεγχοι και ο διπλοέλεγχος της φερεγγυότητας του καταναλωτή ίσως να θεωρούνται υπερβολικά στα προαναφερθέντα ιδρύματα, ωστόσο δεν είναι λίγοι που τα θεωρούν ως αναγκαία.

Η δική μου άποψη είναι πως η πιστωτική κάρτα παραμένει απλώς ένα εργαλείο σαν όλα τα άλλα. Αν γνωρίζεις πως να το χρησιμοποιείς μπορεί να φανεί ιδιαίτερα χρήσιμο και να σε διευκολύνει στις καθημερινές συναλλαγές σου. Αν δεν μπορείς να ελέγξεις τα οικονομικά σου ή τις αυθόρμητες αγορές σου θα βρεθείς να πληρώνεις αέρα και διπλάσιες τιμές σε μηδέν χρόνο.

Κατ' επέκταση ούτε το κράτος μπορεί να προβλέψει για καθένα ξεχωριστά τις ανάγκες και τις δυνατότητες του ώστε να μπορεί να τον προστατεύσει αποτελεσματικά, ούτε -δυστυχώς- πρέπει να περιμένουμε ηθική από τις τράπεζες. Ίσως σε ένα ιδανικό κόσμο και οι τρεις θα έπρεπε να επιδιώκουν το κοινωνικό όφελος όμως ρεαλιστικά σήμερα δεν γίνεται. Καθένας θα πρέπει να αναλαμβάνει τις ευθύνες του και εκτός εξαιρετικών περιπτώσεων (πχ σοβαρά προβλήματα υγείας) κανένας δεν μπορεί να τις αποποιείται ρίχνοντας την ευθύνη στο ανύπαρκτο κράτος ή στις αιμοβόρες τράπεζες για επιλογές που έκανε ο ίδιος αποκλειστικά.

Οι άγαμες κόρες δικαιούνται (?) σύνταξη

Την συγκεκριμένη διάταξη που υφίσταται για το Δημόσιο δεν την γνώριζα να πω την αλήθεια και όταν τη διάβασα αναρωτήθηκα πως είναι δυνατόν να υπάρχουν ακόμα τόσο παράλογα επιδόματα. Σύμφωνα λοιπόν με το άρθρο του κ. Δημητρομανωλάκη

Πρόκειται στην ουσία για μια διάταξη που ισχύει μόνο στην Ελλάδα εδώ και περίπου 30 χρόνια και αφορά επίσημα πάνω από 40.000 γυναίκες, οι όποιες λαμβάνουν την σύνταξη του πατέρα τους εφόσον παραμένουν ανύπανδρες. Άλλα δεν είναι μόνο αυτό. Τη σύνταξη αυτή τη λαμβάνουν ακόμα και γυναίκες οι όποιες έχουν εισόδημα από άλλες πήγες, όπως για παράδειγμα από μισθούς ή από άλλες συντάξεις. Έτσι, για παράδειγμα, υπάρχουν σήμερα γυναίκες οι όποιες εργάστηκαν στο δημόσιο τομέα για 15-20 χρόνια και κατόπιν συνταξιοδοτήθηκαν στα 40 τους χρόνια με συντάξεις από την εργασία τους από 800 έως 1.000 ευρώ. Με την προσθήκη όμως της σύνταξης του πατρός τους, αυτή την στιγμή έχουν συνολικές αποδοχές περίπου 2.000 ευρώ.

Το κόστος για το δημόσιο μόνο για τις συντάξεις αυτές είναι τεράστιο και υπερβαίνει τα 550.000.000 ευρώ, καθώς εκτιμάται ότι η μέση σύνταξη κυμαίνεται μεταξύ 1.000-1.200 ευρώ μηνιαίως.

Δηλαδή αν κατάλαβα καλά μια κοπέλα που δεν έχει παντρευτεί και ο πατέρας της δούλευε στο δημόσιο, δικαιούται (!!!) να παίρνει σύνταξη ανεξαρτήτως αν δεν έχει προβλήματα επιβίωσης. Μάλιστα είναι τόσο φυσιολογικό αυτό το μέτρο που έπρεπε να έρθει Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων να το καταργήσει, κανείς δεν έβλεπε την αδικία.

Κρίμα γιατί κατά τα άλλα περνάμε περίοδο οικονομικής στενότητας, τα έσοδα στο δημόσιο είναι περιορισμένα, γίνονται προσπάθειες για να την εξυγίανση των οικονομικών του κράτους και άλλα όμορφα που ακούγονται από τους υπεύθυνους.

Το κόστος της κρίσης στις ΗΠΑ

Καθώς η κρίση συνεχίζεται γεννάται το ερώτημα πόσο έχει κοστίσει στις ΗΠΑ μέχρι τώρα και αν γίνεται μια εκτίμηση για το πόσο θα πληρώσουν τελικά οι αμερικάνοι πολίτες μέχρι να βγούν από αυτή. Τα ποσά που διαβάζω κατα καιρούς ανέρχονται σε δεκάδες δις δολλάρια που χρησιμοποιούνται σε επιμέρους τομείς της οικονομίας για να καλύψουν τις απώλειες.

Πόσο όμως τελικά έχει στοιχίσει μέχρι τώρα αυτή η κρίση? Αν και κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος καθώς έψαχνα λεπτομέρειες έπεσα στο παρακάτω βίντεο:

How we created the economic crisis

Οι αριθμοί αυτοί, αν ανταποκρίνονται στην αλήθεια, είναι αξιοπρόσεκτοι καθώς ακόμα και ιδιαίτερα δαπανηρά projects στην μέχρι τώρα ιστορία έχουν κοστίσει λιγότερο.

Ξεκινώντας από την αρχή, ξοδεύονται 29,5 δισεκατομμύρια δολλάρια για την Bear Sterns ποσό που φαίνεται λίγο μπροστά σε αυτά που χρειάστηκαν για την κατασκευή της Διώρυγας του Παναμά ($14,3 δις σε τιμές του 2007 - $639 εκ. σε τιμές του 1914). Στη συνέχεια τα έξοδα αυξάνονται κατακόρυφα: 97,2 δις δολλάρια για την Bank of America, $97,4 δις για την στήριξη των αυτοκινητοβιομηχανιών $235 δις για την Citygroup και $112 δις για την AIG, ποσό που συγκρίνεται στο βίντεο με τα $115 δις του σχεδίου Μάρσαλ που χρειάστηκαν για την οικονομική ενίσχυση της Ευρώπης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο.

Φυσικά η στήριξη της Αμερικάνικης Οικονομίας δεν σταματάει εδώ. Χρησιμοποιούνται επιπλέον $710 δις για την διάσωση των τραπεζών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, πλέον των $300 δις που χρειάστηκαν για την στήριξη των καταναλωτών που δεν μπορούσαν να αποπληρώσουν τα στεγαστικά δάνεια. Ενδεικτικά το κόστος του πολέμου του Ιράκ που τόση φασαρία είχε γίνει πριν την κρίση, στοίχισε περίπου $597 δις.

Αν και η αλήθεια είναι ότι διατηρώ μερικές επιφυλάξεις για ορισμένους αριθμούς, πχ ότι προβλέπεται να ξοδευτούν συνολικά $12.000.000.000.000 (τρισεκατομμύρια!!) δολλάρια, εντούτοις γενικότερα δεν μπορεί να παραβλέψει κανείς το γεγονός ότι στοιχίζει πολύ ακριβά η έξοδος από την κρίση.