Πιστοποιημένοι ή όχι οι νέοι επενδυτικοί σύμβουλοι?

Έτος 2000: Ο τότε πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, καθηγητής Δρ. Σ. Θωμαδάκης εισηγήθηκε και επέβαλε τον θεσμό της πιστοποίησης. Για να γίνει κάποιος πιστοποιημένος αναλυτής έπρεπε να είχε σπουδάσει οικονομικά, να είχε 3 χρόνια προϋπηρεσία και να έδινε κάποιες εξετάσεις. Για να παρέχει επενδυτικές συμβουλές, ή να είναι διαχειριστής χαρτοφυλακίου, έπρεπε να ήταν πτυχιούχος και να είχε παρόμοια προϋπηρεσία. Αυτά ως χτες.

Έτος 2009: Με την απόφαση 3/505-3/4/09 δεν απαιτείται πτυχίο για υποψήφιους επενδυτικούς συμβούλους που έχουν ήδη, απολυτήριο Λυκείου και εμπειρία επτά (7) τουλάχιστον ετών. Στο άρθρο 23 της απόφασης 4/505-3/4/09 ο κος Πιλάβιος όρισε ότι όλες οι πιστοποιήσεις στις τράπεζες, πλέον, παλιές και καινούργιες, θα είναι 7ετείς.

Το αν αυτή η αλλαγή θα κάνει καλό ή κακό στην αγορά και τους καταναλωτές μένει να διαπιστωθεί καθώς και οι υπέρμαχοι και οι κατήγοροι έχουν τα επιχειρήματα τους.

Αυτοί που βλέπουν με κακό μάτι το νέο μέτρο -συνήθως οι πτυχιούχοι επαγγελματίες του κλάδου- ισχυρίζονται ότι το νέο μέτρο θα φέρει πολλούς άσχετους στο χώρο των επενδύσεων και αυτό εκτός του ότι θα μειώσει την αξιοπιστία των υπάρχοντων επενδυτών, ενδεχομένως να αποτελέσει και απειλή για τους καταναλωτές οι οποίοι μην έχοντας καμία διαβεβαίωση ή πιστοποίηση στα χέρια τους, εμπιστεύονται τα χρήματα τους σχεδόν στην τύχη.

Επίσης εφόσον ακόμα και ένας απόφοιτος λυκείου θα μπορεί να γίνει επενδυτής, και δεν θα απαιτείται καμία προϋπόθεση, υπάρχει φόβος ότι θα επαναληφθεί το μοντέλο του '99 τότε που ίσχυε το "ό,τι δηλώσεις είσαι" και υπήρχαν τα κωμικοτραγικά φαινόμενα άνθρωποι με χαρτί πανεπιστημίου και βασικές οικονομικές γνώσεις να εμπιστεύονται τα χρήματα τους και την περιουσία μιας ζωής στα χέρια παπαγαλάκηδων και "επαγγλματιών" της μια βραδιάς.

Μάλιστα αυτή η καινούρια απόφαση εξόργισε τόσο πολύ τους επαγγελματίες του χρηματοοικονομικού χώρου που τόσο η ένωση Αναλυτών, όσο και δεκάδες επαγγελματίες άλλων ειδικοτήτων που έχουν ήδη πληροφορηθεί ετοιμάζουν κύμα ατομικών και συλλογικών προσφυγών κατά της απόφασης 4/505, πιθανόν εντός της εβδομάδος και πάντως πριν τα μέσα Αυγούστου που λήγει η προθεσμία προσφυγής.

Ωστόσο και η αντίθετη άποψη έχει επιχειρήματα. Αν κοιτάξει κανείς στην Αμερική, κάποιος μπορεί να διαχειριστεί 25 εκατομμύρια δολλάρια (φίλων ή σε fund) χωρίς καμία προϋπόθεση ή χαρτί πανεπιστημίου. Απλά γνωστοποιείς ότι το κάνεις στην εκεί επιτροπή.

Ακόμα αν απαιτείται πτυχίο για να γίνει κάποιος επενδυτής αυτομάτως το επάγγελμα αυτό γίνεται κλειστό με τα όποια μειονεκτήματα έχει μια κλειστή προστατευόμενη συντεχνία. Εξάλλου οι επενδυτικοί σύμβουλοι είναι σαν πωλητές έτοιμων επενδυτικών προϊόντων που "κατασκευάζονται" στις επενδυτικές εταιρίες. Τα προϊόντα σχεδιάζουν μαθηματικοί και οικονομολόγοι, ολοι PhD. Οι απόφοιτοι πανεπιστημίου ούτε ξέρουν, ούτε ασχολήθηκαν στο πανεπιστήμιο με στοχαστική ανάλυση, μοντελοποίηση-προσομοίωση αγορών, ρίσκα και συναφή. Δεν διαφέρουν δηλαδή σε πολλά από έναν άσχετο ή όπως το έθεσε κάποιος: από πότε ο πωλητής ενός αυτοκινήτου πρέπει να ξέρει θερμοδυναμική καυσίμων για να πουλήσει αυτοκίνητα;

Αν λοιπόν κάποιος (ας έχει τελειώσει Λύκειο) μπορεί με 7 χρόνια εμπειρίας να πιστοποιηθεί, τότε η αγορά των αναλυτών ανοίγει. Δέχεται περισσότερους υποψήφιους και ο ανταγωνισμός αυξάνει.

Το ίδιο σκεπτικό, με λίγο διαφορετικό τρόπο: αφού το Σύνταγμα της Ελλάδος επιτρέπει την ελευθερία της άποψης, οποιοσδήποτε, ακόμα και ο μανάβης στην λαϊκή, μπορεί να εκφράσει άποψη και να την αιτιολογήσει για την χρηματιστηριακή αγορά και να ασχοληθεί και επαγγελμετικά με αυτό αν το επιθυμεί. Το αν εγώ τον ακολουθήσω, είναι καθαρά δικό μου θέμα και δική μου ευθύνη και στα κέρδη και στις ζημιές. Δεν είναι οι άνθρωποι, άβουλα όντα, ανεγκέφαλα, για να ενεργούν ότι τους λένε οι χρηματιστές και αναλυτές, χωρίς να το επεξεργαστούν οι ίδιοι. Ας αφήσουμε λοιπόν την αγορά να κρίνει πιοι κάνουν για αναλυτές και το κράτος, το μόνο που πρέπει να παρεμβαίνει, είναι στις παρανομίες για να μην συμβαίνουν ή αν συμβαίνουν, να τιμωρούνται αυστηρά.

Εδώ μέχρι και νομπελίστες έχουν εμπλακεί σε μεγάλες οικονομικές αποτυχίες όπως την περίπτωση LTCM, για να μην αναφερθούμε στις καταστροφές σε παγκόσμιο επίπεδο που έχουν γίνει απο 'αναλύσεις' κατόχων PhD/DBA/MBA/MSc κλπ. Ο χειρότερος στην Lehman/Bear/Merrill είχε μεταπτυχιακό απο κορυφαίο ίδρυμα.

Εκτός αυτού, τέσσερις επενδυτές με τα καλύτερα επενδυτικά ιστορικά δεν είχαν κύριες σπουδές στα οικονομικά. O Walter Schloss δεν πήγε ποτέ στο κολέγιο, το βασικό πτυχίο του William Ruane ήταν ηλεκτρολόγος μηχανικός (έκανε αργότερα σπουδές και στα οικονομικά), o Charlie Munger δικηγόρος και ο Tom Knapp χημικός.

Η δική μου άποψη είναι ότι το επάγγελμα του επενδυτή θα πρέπει να απαιτεί πιστοποίηση. Η αλήθεια είναι ότι κανένας δεν μπορεί να προβλέψει 100% πως θα εξελιχθεί μια επένδυση, όταν όμως διαχειρίζεσαι μεγάλα χρηματικά ποσά που μάλιστα δεν είναι δικά σου, πρέπει να έχεις πιστοποιήσει ότι διαθέτεις τουλάχιστον κάποιες τυπικές γνώσεις και δεν είναι τελείως στον άερα εκείνοι που θα σε εμπιστευθούν.

Σίγουρα έχουν κάνει λάθη άνθρωποι με PhD όμως σε ποιον επαγγελματικό κλάδο δεν γίνονται? Στον ιατρικό, στον κατασκευαστικό, στον κλάδο της πληροφορικής, παντού άνθρωποι με πτυχία και επιβλητικούς τίτλους μπορεί να μην καταφέρουν να ανταποκριθούν στις "πιστοποιήσεις". Δεν σημαίνει αυτό ότι θα πρέπει όλοι να είναι ό,τι δηλώσουν χωρίς έλεγχο.

Ακόμα και οι πιο φιλελεύθεροι που ισχυρίζονται ότι πρέπει να αφήνεται στην ευχέρεια του καθενός να επιλέγει τον άνθρωπο που θα εμπιστευθεί τα λεφτά του, αν και εκ πρώτης άποψης φαίνονται σωστοί, αρκεί να υπενθυμίσω από ποιον αναζητούσαν όλοι ευθύνες για την κατάρρευση του '99. Πόσο υποκριτικό και εριστικό θα φαινόταν να άκουγαν όλοι εκείνοι που έχασαν τα λεφτά τους "ας πρόσεχες ποιον εμπιστευόσουν"?